ตัวแปร (Variable) คือ การจองพื้นที่ในหน่วยความจำของคอมพิวเตอร์ สำหรับเก็บข้อมูลที่ต้องใช้ในการทำงานของโปรแกรม โดยมีการตั้งชื่อเรียกหน่วยความจำในตำแหน่งนั้นด้วย เพื่อความสะดวกในการเรียกใช้ข้อมูล ถ้าจะใช้ข้อมูลใดก็ให้เรียกผ่านชื่อของตัวแปรที่เก็บเอาไว้

กฎการตั้งชื่อตัวแปร

การตั้งชื่อตัวแปรและค่าคงที่ในภาษา C จำเป็นต้องคำนึงถึงกฎเกณฑ์ต่างๆ ดังต่อไปนี้
      1. ต้องขึ้นต้นด้วยตัวอักษร A-Z หรือ a-z หรือเครื่องหมาย _(Underscore) เท่านั้น
      2. ภายในชื่อตัวแปรสามารถใช้ตัวอักษร A-Z หรือ a-z หรือตัวเลข 0-9 หรือเครื่องหมาย _ ได้
      3. ภายในชื่อตัวแปร ห้ามเว้นช่องว่าง หรือใช้สัญลักษณ์นอกเหนือจากข้อ 2
      4. ตัวอักษรพิมพ์เล็กและตัวพิมพ์ใหญ่มีความหมายแตกต่างกัน
      5. ควรตั้งชื่อตัวแปรให้สื่อความหมาย
      6. สามารถตั้งชื่อได้ยาวไม่จำกัด แต่จะใช้ตัวอักษรแค่ 31 ตัวแรกในการอ้างอิง
      7. ห้ามตั้งชื่อซ้ำกับคำสงวน (Reserved Word)

      คำสงวน (Reserved Word) หมายถึง คำที่สงวนไว้สำหรับเรียกใช้ตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดโดยเฉพาะ เช่น คำที่ใช้ในคำสั่งควบคุม และชนิดของข้อมูล เป็นต้น ตัวอย่างคำสงวนของภาษาซี มีดังต่อไปนี้

      หากต้องการตั้งชื่อตัวแปรให้ตรงกับคำสงวน ก็สามารถทำได้โดยการนำอักษรตัวพิมพ์ใหญ่ หรือเครื่องหมาย _ เข้ามาร่วม เช่น auto เป็น Auto , int   เป็น _int เป็นต้น

  ตัวอย่าง ของชื่อตัวแปร ที่สามารถนำมาใช้ตั้งชื่อได้ ยกตัวอย่างเช่น

  ตัวอย่าง  ของชื่อตัวแปร ที่ไม่สามารถนำมาใช้เป็นชื่อตัวแปรได้ ยกตัวอย่างเช่น

การกำหนดชนิดของตัวแปร

      การเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์นั้น มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องจัดการกับข้อมูลประเภทต่าง ๆ เพื่อให้งานนั้นๆ สามารถจัดเก็บข้อมูลได้อย่างมีประสิทธิภาพและสะดวกต่อการค้นหาข้อมูล ดังนั้นในภาษาซี จึงแบ่งประเภทของข้อมูลออกได้เป็น 6 ประเภทด้วยกันคือ

1. ข้อมูลชนิดเลขจำนวนเต็ม (Integer) คือ เลขจำนวนเต็มทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นเลขจำนวนเต็มบวก จำนวนเต็มศูนย์และจำนวนเต็มลบ ซึ่งเลขจำนวนเต็มเหล่านี้ สามารถนำไปคำนวณได้ ตัวอย่าง เช่น 100, 56, 0, -20 เป็นต้น ซึ่งภาษาซีจะแบ่งข้อมูลชนิดนี้ออกได้เป็น 3 ประเภท คือ
            - short
            - int
            - long

2. ข้อมูลชนิดตัวเลขทศนิยม (Float) คือ เลขทศนิยมชนิดคงที่ หรืออาจจะเป็นทศนิยม แบบไม่รู้จบ หรืออาจจะเป็นเลขทศนิยมที่เขียนในรูป E (หรือ e) ยกกำลัง ตัวเลขทศนิยมเหล่านี้ สามารถนำมาใช้ในการคำนวณได้ ตัวอย่าง เลขทศนิยมนี้ได้แก่ 20.25, -0.60, 58.96, 5.40e04 เป็นต้น แบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ
           - float
           - double
           - long double

3. ข้อมูลชนิดเลขฐานแปด (Octal) คือ เลขจำนวนเต็มที่ประกอบด้วยเลข 0, 1 ,2, 3, 4, 5, 6 และ 7 เมื่อนำมาใช้ในภาษาซี จะต้องเขียนเลขศูนย์นำหน้า เช่น 0123, 045 เป็นต้น ซึ่งเลขฐานแปด เหล่านี้สามารถนำมาใช้เพื่อการคำนวณได้

4. ข้อมูลชนิดเลขฐานสิบหก (Hexadecimal) คือ ตัวเลขประเภทหนึ่งที่ใช้ในระบบคอมพิวเตอร์ ซึ่งประกอบด้วย 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, a, b, c, d, e และ f เวลาใช้งานในภาษาซีจะต้องเขียนด้วย 0x นำหน้าเพื่อให้รู้ว่าตัวเลขที่นำมาใช้งานนั้นเป็นฐานสิบหก

5. ข้อมูลชนิดตัวอักขระ (Character) เป็นตัวอักษรหรือสัญลักษณ์อื่น ๆ ที่มีความยาว เพียง 1 ตัวอักษรเท่านั้น ซึ่งอาจจะเป็นตัวอักษร A-Z, a-z, 0-9 หรือ #, @, $ และอื่น ๆ เป็นต้น โดยจะเขียนไว้ในเครื่องหมาย ' ' (Single Quote) ตัวอักขระทั้งหมดนั้น สามารถศึกษาหรือดู รายละเอียดเพิ่มเติมได้จากตารางรหัส ASCII 6. ข้อมูลชนิดข้อความ (String) เป็นข้อมูลแบบตัวอักษรที่มีความยาวมากกว่า 1 ตัวอักษร มาเรียงต่อกันเป็นข้อความ โดยที่ข้อความนั้นจะต้องถูกเขียนไว้ในเครื่องหมาย " " (Double Quote) ตัวอย่างเช่น "Phitsanulok", "Welcome" เป็นต้น

        ตัวแปรที่ประกาศใช้งานในโปรแกรม จำเป็นต้องถูกระบุชนิดข้อมูลเพื่อให้ทราบว่าตัวแปรเหล่านั้นจัดเก็บข้อมูลชนิดใดลงไป สำหรับในภาษา C จะมีข้อมูลพื้นฐานที่นิยมใช้ คือ

        นอกจากนี้ ยังสามารถเพิ่มเครื่องหมายนำหน้าให้กับชนิดข้อมูลเหล่านี้ได้อีก

        โดยรายละเอียดของชนิดข้อมูลแต่ละประเภท ดังนี้

จากตาราง เป็นชนิดข้อมูลในภาษา C (ขนาดข้อมูลอาจไม่ตรงกัน ขึ้นอยู่กับแต่ละคอมไพเลอร์)

 รูปแบบ การประกาศตัวแปร

                          โดยที่    data_type     คือ       ชนิดข้อมูล
                                        variable_name    คือ   ชื่อตัวแปร

ตัวอย่าง การประกาศตัวแปร

        การประกาศชนิดให้กับตัวแปร ควรคำนึงถึงความเหมาะสม ตัวอย่างเช่น หากต้องการใช้งานเลขจำนวนเต็มที่มีช่วงตัวเลขไม่กว้าง การเลือกใช้ short int จะเหมาะสมกว่า long int เพราะช่วยประหยัดหน่วยความจำ นอกจากนี้การสร้างสูตรคำนวณที่ประกอบไปด้วยตัวแปรชนิดข้อมูลที่ต่างกัน ตัวแปรที่ใช้เก็บผลลัพธ์จะต้องเป็นชนิดที่ใหญ่กว่าเสมอ เช่น นิพจน์ที่เป็น int มาคำนวณกับนิพจน์ที่เป็น float ตัวแปรที่ใช้เก็บผลลัพธ์ก็ต้องเป็น float

การกำหนดค่าให้กับตัวแปร

        การกำหนดค่าให้กับตัวแปร จะต้องกำหนดให้เป็นไปตามกฎและต้องสัมพันธ์กับชนิดข้อมูลที่ประกาศไว้ เช่น หากกำหนดตัวแปรเป็นชนิดข้อมูล int ค่าที่กำหนดให้กับตัวแปรก็จะต้องเป็นเลขจำนวนเต็มเท่านั้น ไม่สามารถกำหนดเป็นเลขทศนิยมหรือข้อความได้

1. การกำหนดค่าชนิดเลขจำนวนเต็ม
       1.ค่าตัวเลขจะต้องไม่มีทศนิยม
       2.สามารถเป็นได้ทั้งค่าบวกและค่าลบ
       3.สำหรับค่าบวกไม่จำเป็นต้องใส่เครื่องหมาย + นำหน้า
       4.ห้ามใช้เครื่องหมายคอมม่า , หรือช่องว่างกำกับระหว่างตัวเลข เช่น 14,560 ซึ่งถือว่าผิด
       5.ช่วงค่าตัวเลขจำนวนเต็ม จะอยู่ระหว่าง -2,147,483,647 ถึง 2,147,483,647
       6.สามารถใช้ Suffix ต่อท้ายค่าได้ เช่น เลขจำนวนเต็มแบบยาว ก็จะใช้อักษร L (ตัวพิมพ์เล็กหรือใหญ่ก็ได้) ต่อท้ายค่า ส่วนค่าที่เป็น unsign ก็จะใช้อักษร U ต่อท้าย และใช้ UL ต่อท้ายค่าที่เป็น unsigned long

ตัวอย่าง  การกำหนดค่าให้กับตัวแปร เพื่อจัดเก็บเลขจำนวนเต็มในรูปแบบต่างๆ

2. การกำหนดค่าให้กับตัวแปรชนิดเลขจำนวนจริง
       1. ค่าตัวเลขสามารถมีจุดทศนิยมได้
       2. สามารถเป็นได้ทั้งค่าบวก และลบ
       3. ค่าบวกไม่จำเป็นต้องใส่เครื่องหมาย + นำหน้า
       4. สามารถกำหนดค่าแบบเอ็กซ์โปแนนต์ได้ ด้วยการใช้อักษร E ต่อท้ายค่า
       5. ค่าที่ถูกกำหนอเป็นค่าเอ็กซ์โปรแนนต์ สามารถเป็นได้ทั้งค่าบวกและลบ
       6. ช่วงของค่าตัวเลขชนิดจำนวนจริงเป็นไปตามชนิดข้อมูล ซึ่งอาจถูกกำหนดเป็น float, double หรือ long double
       7. สำหรับค่าจำนวนจริงชนิด double จะใช้ F ต่อท้ายค่า และใช้ L ต่อท้ายค่าที่กำหนดชนิดข้อมูล เป็น long double

ตัวอย่าง การกำหนดค่าให้กับตัวแปร เพื่อจัดเก็บเลขจำนวนเต็มในรูปแบบต่างๆ

3. การกำหนดค่าชนิดตัวอักษร
       1. ค่าที่กำหนดจะต้องอักขระเพียงค่าเดียว และจะต้องอยู่ภายในเครื่องหมาย ' ' ไม่ใช่เครื่องหมาย " " ดังนั้นจึงต้องพึงระมัดระวังเป็นพิเศษด้วย
       2. ขนาดจำนวนตัวอักษรสูงสุด คือ 1 ตัวอักษรเท่านั้น
       3. ขนาดจำนวนตัวอักษรในภาษา C จะมองเป็น ASCII ที่ใช้แทนตัวอักขระต่างๆ เช่น ค่า 'A' จะมีค่าเท่ากับ 65 หรือค่า 'a' จะมีค่าเป็น 97

       ค่าคงที่ (Constant) เป็นตัวแปรที่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงค่าในภายหลังได้ ค่าของตัวแปรค่าคงที่จะต้องถูกกำหนดพร้อมกับการประกาศตัวแปรเสมอ ค่าคงที่สามารถเป็นข้อมูลประเภทต่างๆ เหมือนประเภทข้อมูลพื้นฐานได้
       ความแตกต่างระหว่างตัวแปรและค่าคงที่ได้แก่ ตัวแปรสามารถเปลี่ยนค่าไปมาได้ ในขณะที่ค่าคงที่หากถูกกำหนดค่าไว้แล้วจะไม่สามารถกำหนดค่าใหม่ได้ ตัวอย่างเช่น การกำหนดค่าคงที่แทนค่าของ Pi ซึ่งมีค่าโดยประมาณ 3.14159 คงไม่สะดวกแน่หากต้องพิมพ์ค่าตัวเลขนี้ลงไปทุกครั้งที่มีการอ้างถึง ดังนั้นในภาษา C จึงได้ประกาศค่าคงที่ขึ้นมาใช้งาน โดยต้องทำการนิยามและประกาศชื่อของตัวแทนค่าเหล่านั้น
       ค่าคงที่แบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ 1) Literal constant 2) Defined constant 3) Memory constant

1. ค่าคงที่ที่นำมาแสดงผลโดยตรง (Literal constant )

       เป็นค่าคงที่ ที่ถูกสั่งพิมพ์โดยตรง (ค่าตัวเลขหรือข้อความ) โดยไม่ได้นำค่าเหล่านั้นจัดเก็บไว้ในตัวแปร ดังนั้นค่าคงที่ประเภทนี้จึงไม่สามารถอ้างอิงหรือเรียกใช้งานซ้ำได้อีก

ตัวอย่าง  การใช้คำสั่ง printf() เพื่อแสดงข้อความที่เป็นค่าคงที่แบบ Literal
              printf ("Hello, Good morning \n");
              printf ("Pitchaporn Poonsawat ");

ตัวอย่าง  การใช้คำสั่ง printf() เพื่อแสดงข้อความและตัวเลขที่เป็นค่าคงที่แบบ Literal
              printf ("The number value of A is %d \n" , 10);

2. ค่าคงที่นิยามด้วย #define (Defined Constants)

       ภาษา C ได้จัดเตรียมพรีโปรเวสเซอร์ไดเร็กทีฟชื่อ #define สำหรับการกำหนดค่าคงที่โดยการประกาศใช้งานไว้ในส่วนของเฮดเดอร์ไฟล์ (Header File) โดยมีรูปแบบการประกาศใช้งานค่าคงที่ดังนี้

                          โดยที่ :
                                    #define   คือ   พรีโปรเวสเซอร์ไดเร็กทีฟ
                                    ConstantsName   คือ   ชื่อของค่าคงที่ นิยมใช้อักษรตัวพิมพ์ใหญ่
                                    value   คือ   ค่าที่ต้องการกำหนดให้ค่าคงที่

ตัวอย่าง   การกำหนดค่าคงที่ด้วย #define
                          #define VAT 0.07
                          #define TXT “Hello”
                          #define NEWLINE ‘\n’
                          #define ONE 1
                          #define PI 3.141159

3. ค่าคงที่ที่เก็บไว้ในตัวแปร (Memory Constants)

       เป็นการกำหนดค่าคงที่ในรูปแบบของตัวแปร ซึ่งจะเขียนอยู่ในฟังก์ชัน main() โดยมีรูปแบบการประกาศใช้งานค่าคงที่ดังนี้

                          โดยที่ :

                                    const คือ การประกาศว่าตัวแปรที่กำหนดต่อไปนี้เป็นค่าคงที่
                                    data_type คือ ชนิดข้อมูล
                                    variable_name คือ ชื่อตัวแปรที่ใช้เก็บค่าคงที่
                                    value คือ ค่าที่ต้องการกำหนดให้เป็นค่าคงที่

ตัวอย่าง การกำหนดค่าคงที่แบบเก็บไว้ในตัวแปร
               const int count = 20; //กำหนดให้ count เป็นตัวคงที่ชนิด int และเก็บค่า 20
               const float PI = 3.14159; //กำหนดให้ PI เป็นตัวคงที่ชนิด float และเก็บค่า 3.14159

ตัวอย่าง การกำหนดค่าคงที่และการนำไปใช้งาน

หน้าจอแสดงผลลัพธ์ : การหาพื้นที่วงกลม

       การประกาศตัวแปร คือการจองเนื้อที่ในหน่วยความจำสำหรับเก็บค่าบางอย่างพร้อมทั้งกำหนดชื่อเรียกแทนหน่วยความจำในตำแหน่งนั้น เพื่อให้สะดวกในการเข้าถึงค่าที่เก็บอยู่ในหน่วยความจำดังกล่าว

รูปแบบการประกาศค่าตัวแปร

         ตัวแปรทุกๆตัวที่ใช้งานในโปรแกรม จำเป็นจะต้องประกาศก่อนใช้งานเสมอ ภาษา C สามารถประกาศตัวแปรได้หลายรูปแบบด้วยกัน คือ

1. การประกาศตัวแปรที่ละตัว ที่ละบรรทัด ตัวอย่างเช่น

2. การประกาศตัวแปรหลายๆตัว พร้อมกัน (Multiple Declaration) เป็นการประกาศตัวแปรที่มีชนิดข้อมูลเหมือนกันภายในบรรทัดเดียวกัน โดยใช้เครื่องหมายคอมม่า ,  คั่นระหว่างชื่อตัวแปรแต่ละตัว ตัวอย่างเช่น
         int lower, upper, step;
        char name, surname, nickname;

3. การประกาศตัวแปรพร้อมกำหนดค่าเริ่มต้น เป็นการประกาศตัวแปร พร้อมกำหนดค่าเริ่มต้นให้กับตัวแปรภายในบรรทัดนั้นๆ ตัวอย่างเช่น

4. ประกาศตัวแปรชนิดค่าคงที่ เป็นการประกาศตัวแปรเพื่อจัดเก็บค่าคงที่ เป็นค่าในหน่วยความจำที่มีค่าคงที่ตลอดโปรแกรม ถ้าในโปรแกรมส่วนใดเรียกชื่อที่ประกาศไว้ก็จะได้ข้อมูลตามที่กำหนด จะใช้คำว่า const นำหน้า
         const int Day = 7;
         const int month = 12;
         const float PI = 3.1418926;
         const char name = 'A';         // ให้ค่ารหัส ASCII ของ A คือ 65
         const char ch = 'B';              // ให้ค่ารหัส ASCII ของ B คือ 66

         ตัวดำเนินการจะถูกใช้กับตัวแปรและค่าคงที่ในการดำเนินการบางอย่าง เช่น การดำเนินการทางคณิตศาสตร์ ในภาษา C มีตัวดำเนินการประเภทต่างๆ ที่ทำหน้าที่แตกต่างกันไป ยกตัวอย่างดังต่อไปนี้
         นิพจน์ (Expression) คือ การนำค่าคงที่หรือตัวแปรมาเชื่อมต่อกัน ด้วยเครื่องหมายทางคณิตศาสตร์
         โอเปอแรนด์ (Operand) หรือตัวถูกดำเนินการ จะเป็นค่าตัวเลข ซึ่งอาจเป็นได้ทั้งตัวแปรหรือค่าคที่ เมื่อนำตัวดำเนินการและโอเปอแรนด์ประกอบเข้าด้วยกัน เช่น  a*b/c  จะเรียกว่า นิพจน์

1. ตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์ (Arithmetic Operator)
         ใช้สำหรับกระทำการคำนวณทางคณิตศาสตร์ เช่น บวก ลบ คูณ หาร เปอร์เซ็นต์ โดยจะนำข้อมูลตัวหนึ่งไปกระทำกับอีกตัวหนึ่ง โดยใช้ผลลัพธ์เป็นตัวเลขทางคณิตศาสตร์ แบ่งออกได้ดังต่อไปนี้

         ตารางแสดงตัวดำเนินการเลขคณิต

ตัวอย่าง   การใช้ตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์

        หน้าจอแสดงผลลัพธ์ :

2. ตัวดำเนินการยูนารี
         การใช้เครื่องหมายลบนำหน้าค่าตัวแปร จะทำให้ค่าถูกเปลี่ยนเป็นค่าติดลบโดยทันที เช่น -10 , -x (มิใช่ตัวดำเนินการลบแต่อย่างใด) ตัวอย่างเช่น 100 เมื่อนำตัวดำเนินการยูนารีติดลบนำหน้าค่าดังกล่าว ค่านั้นก็จะถูกเปลี่ยนเป็นค่าติดลบทันที ซึ่งก็คือ -100

ตัวอย่าง   การใช้ตัวดำเนินการยูนารี
                  -743        -OX7FF       -0.2
                  -root1     -(x+y) -3    *(x+y)

         ตัวดำเนินการยูนารีสามารถนำมาใช้กับโอเปอแรนด์(ตัวถูกดำเนินการ) ที่เป็นค่าคงที่แบบเลขจำนวนเต็ม เลขจำนวนจริง ตัวแปร และนิพจน์ก็ได้ นอกจากนี้ในภาษา C ยังมีตัวดำเนินการยูนารีตัวอื่นๆอีก เช่น ตัวดำเนินการเพิ่มค่า (Increment Operator) ที่ใช้เครื่องหมาย ++ และตัวดำเนินการลดค่า (Decrement Operator) ที่ใช้เครื่องหมาย -- ซึ่งหมายถึง การเพิ่มค่าขึ้นทีละหนึ่งหรือการลดค่าลงทีละหนึ่ง โดยสามารถกำกับไว้หน้าตัวแปรหรือหลังตัวแปรก็ได้
         ++i , i++ หมายถึง i = i + 1    ,     -- i , i-- หมายถึง i = i - 1

  ตัวอย่าง การทำงานของตัวดำเนินการยูนารี

        หน้าจอแสดงผลลัพธ์ :

 3. ตัวดำเนินการเปรียบเทียบและตรรกะ (Comparison and Logical Operators)
         การเปรียบเทียบ หมายถึง การหาว่าเมื่อนำค่าที่อยู่ทางด้านซ้ายของเครื่องหมายกับค่าที่อยู่ทางขวา ของเครื่องหมายเปรียบเทียบ นำมาเปรียบเทียบกันแล้วจะได้ผลลัพธ์เป็นจริงหรือเท็จ ซึ่งในแต่ละกรณีเมื่อ เปรียบเทียบกันแล้ว จะได้ค่าเป็นจริงหรือเป็นเท็จเพียงค่าเดียวเท่านั้น ตัวดำเนินการเปรียบเทียบมักจะใช้กับคำสั่งตรวจสอบเงื่อนไข if และคำสั่งวนซ้ำ for while เพื่อควบคุมการทำงานของโปรแกรม

     ผลลัพธ์จะมี 2 กรณีคือ ถ้าผลลัพธ์ถูกต้องหรือเป็นจริง (True) จะมีค่าเป็น 1 ถ้าผลลัพธ์ผิดหรือเป็นเท็จ (False) จะมีค่าเป็น 0 ซึ่งค่าตรรกะดังกล่าวจะมีชนิดข้อมูลเป็นเลขจำนวนเต็ม

  ตัวอย่าง  การใช้ตัวดำเนินการเปรียบเทียบและตรรกะ

        หน้าจอแสดงผลลัพธ์ :

      นอกจากนี้ ยังสามารถนำตัวเชื่อมมาใช้ร่วมกันได้ ซึ่งประกอบด้วย

      ผลลัพธ์ที่ได้ จะเป็นไปตามค่าความเป็นจริง ดังนี้

4. ตัวดำเนินการระดับบิต (Bitwise Operators)
   ภาษา C ยังมีตัวดำเนินการระดับบิต เพื่อใช้จัดการข้อมูลภายในเครื่องเหมือนกับภาษาระดับต่ำ จะนำข้อมูลสองค่ามาเปรียบเทียบกัน โดยข้อมูลทั้งสองค่าจะต้องเป็นข้อมูลประเภทเดียวกัน

   ผลลัพธ์ที่ได้จะได้จากตัวดำเนินการระดับบิต จะเป็นไปตามตารางค่าความจริง ดังนี้

5. ตัวดำเนินการกำหนดค่า (Assignment operator)

      ในภาษา C มีหลายวิธีในการกำหนดค่าให้กับตัวแปร ซึ่งปกติตัวดำเนินการกำหนดค่ามักจะใช้เครื่องหมาย = (เท่ากับ) และการกำหนดค่านิพจน์ก็จะใช้เครื่องหมาย + (บวก) เช่นกัน สำหรับรูปแบบของตัวดำเนินการกำหนดค่า สามารถเขียนได้ตามรูปแบบดังนี้

                  โดย :
                           variable_name   หมายถึง   ชื่อตัวแปร
                           expression  หมายถึง  นิพจน์ ซึ่งสามารถเป็นค่าคงที่ ตัวแปร รวมถึงสูตรทางคณิตศาสตร์ที่ซับซ้อน

    ตัวอย่าง : การกำหนดค่านิพจน์ด้วยตัวดำเนินการกำหนดค่า
                    a = 3;
                    x = y;
                    delta = 0.001;
                    sum = a + b;
                    area = length * width;

    ตัวอย่าง : การกำหนดค่าให้นิพจน์และผลลัพธ์ที่ได้ โดยกำหนดค่าให้ตัวแปร a เป็นข้อมูลเลขจำนวนเต็ม

 ตัวอย่าง : การกำหนดค่าให้นิพจน์และผลลัพธ์ที่ได้
                  โดยกำหนดให้ a และ b มีชนิดข้อมูลเป็นเลขจำนวนเต็ม และตัวแปร b ถูกกำหนดให้มีค่าเท่ากับ 5

               นอกจากนี้ สามารถกำหนดค่าให้กับตัวแปรหลายๆ ตัวในคราวเดียวกันได้ ดังตัวอย่างต่อไปนี้

              • ประกาศตัวแปร a และ b โดยกำหนดตัวแปร a และ b มีค่าเท่ากับ 10
                           a = b = 10;

              • ประกาศตัวแปรพร้อมๆ กันหลายตัว และกำหนดค่าเริ่มต้นของตัวแปรทั้งหมดเป็น 10
                           int a, b, c; a = b = c = 10;

              • รูปแบบที่ผิดของประกาศตัวแปรพร้อมๆ กันหลายตัว
                           int a = b = c = 10;

             • นิพจน์เกี่ยวกับการสะสมค่า
                          total = total + sub_total      total += sub_total

6. ตัวดำเนินการเงื่อนไข (Conditional Operator) จะนำไปใช้ในการทดสอบค่านิพจน์ทางตรรกะว่า จริงหรือเท็จ รูปแบบดังนี้

                      โดยที่
                                  expression 1   หมายถึง   นิพจน์เงื่อนไขที่สร้างขึ้น
                                  expression 2   หมายถึง   นิพจน์ กรณีเป็นจริง
                                  expression 3   หมายถึง   นิพจน์ กรณีเป็นเท็จ

                      ตัวอย่างเช่น
                                  result = (i < 0) ? 0 : 100;

             จากตัวดำเนินการเงื่อนไขข้างต้น อธิบายได้ว่า :
              i มีค่าน้อยกว่า 0 จริงหรือไม่
                         - ถ้า i มีค่าน้อยกว่า 0 เป็นจริง, result จะถูกกำหนดค่าเป็น 0
                         - ถ้า i มีค่าน้อยกว่า 0 เป็นเท็จ, result จะถูกกำหนดค่าเป็น 100

             ซึ่งหากสร้างเงื่อนไขด้วยประโยคคำสั่ง if ก็จะต้องเขียนเป็น
                         if (i < 0)
                               result = 0;
                         else
                               result = 100;

          หมายความว่า :
          ถ้า i มีค่าน้อยกว่า 0 แล้ว
                   - กรณีเป็นจริง ตัวแปร result จะถูกกำหนดค่าเป็น 0
                   - กรณีเป็นเท็จ ตัวแปร result จะถูกกำหนดค่าเป็น 100

7. ตัวดำเนินการบอกขนาดข้อมูล (sizeof Operator)
       ตัวดำเนินการประเภทนี้ จะทำให้เราทราบว่า ชนิดข้อมูลแต่ละชนิดที่มีอยู่ในเครื่องมีขนาดเท่าใด ทั้งนี้ชนิดข้อมูลจะมีขนาดเท่าใดนั้น จะสามารถทราบได้จากตัวดำเนินการ sizeof ซึ่งมีรูปแบบการเขียนดังนี้

                     โดย :
                     expression หมายถึง ชนิดข้อมูลหรือตัวแปร

ตัวอย่าง : การตรวจสอบขนาดของชนิดข้อมูลประเภทต่างๆ โดยใช้ตัวดำเนินการบอกขนาดข้อมูล

             หน้าจอแสดงผลลัพธ์ :